Eğer açık hava aktiviteleriyle ve outdoor sporlarla ilgileniyorsanız “su geçirmez kumaş” ve “nefes alabilir kumaş” gibi tanımları daha önce mutlaka duymuşsunuzdur. İster kamp yapıyor olun ister bir seyahate çıkmış olun su geçirmezlik ve nefes alabilirlik kullanacağınız malzemelerde en önemli olan iki unsurdur.
Bu yazımızda bu alanda en iyi outdoor markalardan biri olan Rab’ın su geçirmez kumaş teknolojisi hakkında bilgi verirken aynı zamanda su geçirmez kumaşlar hakkında bilgi veriyoruz.
Su geçirmez kumaş nasıl yapılır? Su geçirmez bir ceket sizi nasıl kuru tutar? Nefes alabilen kumaş ne demektir? Su geçirmezlik ve nefes alabilirliğin arasındaki bağlantı nedir? Alacağım ceket nefes alabilir olmak zorunda mı?
Su geçirmez kumaş ve nefes alabilir kumaş hakkında bilmeniz gereken her şeyi ve Rab ürünlerini ayrıntılarıyla ele alıyoruz.
Geçmişten Bugüne Su Geçirmez Kumaş Teknolojileri
Geçmişte kumaşlar, suyu itmek için yağ ve mumlarla kaplanırdı. Ancak bunlar genellikle kumaş üzerinde ağırlık yapar ve düzenli olarak yeniden uygulanmaları gerekirdi.
Günümüzdeyse modern su geçirmez kumaşlar, bu yöntemler yerine ince bir su geçirmez zar kullanılarak yapılır. Bu su geçirmez kumaş teknolojisi, suyun içeri girmesine izin vermezken vücutta oluşan nemin kumaştan geçmesine izin vererek vücudun nefes almasını sağlayacak şekilde tasarlanır.
Su Geçirmez Bariyer Nasıl Oluşturulur?
Normal bir kumaşı su geçirmez hale getirmenin iki yolu vardır. Kumaş üzerine su geçirmez bir kimyasal kumaş cilalanıyormuş gibi uygulanabilir ya da kumaş üzerine su geçirmez bir kaplama eklenebilir.
Su geçirmez bariyerler için nefes alabilirlik de son derece önemlidir. Dayanıklı su itme özelliği (DWR), su geçirmezlikle birlikte nefes alabilirliği korumak ve membranın olabildiğince verimli çalışmasını sağlamak için genellikle kabuk (dış katman) kumaşına uygulanır.
Su Geçirmez Bariyer Oluşturma Yöntemleri
İlk nefes alabilen su geçirmez bariyerler, bir kumaş parçası üzerine cilalamaya benzer bir şekilde uygulanmıştır ve genel olarak bu, su geçirmez bir kumaş oluşturmanın en basit yoluydu. Esnek, dayanıklı bir kaplama oluşturmak için rulo ile boya uygulamaya benzer bir şekilde sıvı bir kaplama uygulanır ve kurumaya bırakılırdı.
Su geçirmez kaplamalar ise ürünün kumaşına sıvama yapılan bir malzeme tabakası olarak ayrıca eklenen ince zarlardır. Kumaşın nihai kullanım amacı için doğru membranı doğru kumaş ve yapıştırma şekli ile uygulamak son derece önemlidir.
Bu su geçirmez bariyerler nano seviyede ve son derece incedir. Rab’de kalınlıkları 7 ila 30 mikron arasında değişen zarlar kullanılmaktadır. Referans olması açısından bir insan saçı teli yaklaşık 100 mikrondur.
İnce membranlar, hızlı ve hafif malzemelere ihtiyaç duyulan açık hava faaliyetlerinde daha fazla nefes alabilirlik sağlar. Daha kalın membranlar ise daha yüksek düzeyde su geçirmezlik sağlama özelliğine sahiptirlar.
Rab Su Geçirmez Kumaş Türleri ve Kullanım Alanları
Su geçirmez kumaşlar genellikle üç yoldan biriyle üretilir. Her yöntem kendine has farklı özelliklere sahiptir ve hangisini seçeceğiniz kullanım amacınıza göre değişiklik gösterebilir.
2 Katmanlı Su Geçirmez Kumaş
İki katmanlı su geçirmez kumaşlar, tek bir kumaş tabakasına sürülerek veya eklenerek uygulanılan membran tabakasından oluşan basit yapıya sahiptir.
2 katmanlı su geçirmez kumaşlar genellikle ağırlık olarak en hafif olanlardır. Düşük ağırlığın ve küçülme boyutunun çok önemli olduğu durumlar için idealdir.
Kumaşla doğrudan temasın olmadığı çadır gibi Rab ürünleride genellikle bu kumaş türü kullanılır.
2,5 Katmanlı Su Geçirmez Kumaş
2,5 katmanlı bir yapı, su geçirmez zarın yüzeyine uygulanan hafif bir kaplamanın eklenmesiyle elde edilir. Bu ek kaplama, nefes alabilirliği etkilemeden dayanıklılık ve koruma sağlar. Aynı zamanda yumuşaklık sağlar. Paranızın tam karşılığını veren su geçirmez kumaş türüdür.
Bu yöntem ağırlık, küçük paketleme ve nefes alabilirliğin dayanıklılığa göre öncelikli olduğu durumlarda öne çıkan Rab giyim ürünlerinde kullanılır.
3 Katmanlı Su Geçirmez Kumaş
3 katmanlı su geçirmez kumaş yapısında su geçirmez zar, bir dış katman ile son derece hafif olan bir iç katman arasına sıkıştırılır. Yani bu kumaş teknolojisinde dış kabuk, su geçirmez katman ve iç katman olmak üzere üç tabaka mevcuttur.
Üçüncü katman daha fazla konfor, dayanıklılık ve koruma sunar, ancak bunlar üretilmesi en karmaşık su geçirmez kumaş türüdür.
3 katmanlı yapı, Rab’ın kabuk giysilerinde yaygın olarak bulunur. Bu kumaş, hala hafif ve nispeten paketlenebilir olan, dayanıklı giysiler oluşturulmasını sağlar.
Aldığım Ürünün Su Geçirmezliği Ne Kadar Dayanıklı?
Su geçirmez kumaşların dayanıklılığını etkileyebilecek birçok faktör vardır. Bunlardan en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:
- Kullanılan malzeme ve kumaş türü (ör. naylon veya polyester)
- Kullanılan membran tipi (ör. PU, PE veya ePTFE)
- Kullanılan yüz kumaşının denyesi ve ağırlığı
- Yüzey kumaşı yapım yöntemi (örn. dokuma veya örme)
Rab ürünleri tüm bu alt kırılımlarla ilgili birçok teste tabii tutulur. Kumaş üreticileri tarafından gerçekleştirilen kapsamlı dayanıklılık testlerine ek olarak, tüm tasarımlar Rab tarafından da test edilir.
Tüm ürünler Rab Laboratuvarlarından alınır ve yüksek dağ zirvelerinden dondurucu kutup bölgelerine kadar sahada denemeleri için uzmanlara ve sporculara gönderilir.
Rab Laboratuvarlarında Yapılan Dayanıklılık Testleri Nelerdir?
Laboratuvarlarımızda bulunan Martindale makinesi endüstriyel standartlarda bir test yapılmasına imkan sağlar. Bu testin en iyi tarafı, bir kumaşı uzun süreli aşınmayı simüle eden tekrarlanan bir sürtünme hareketine tabi tutan basitliğidir.
Makine, sırt çantası ağı gibi bir etkenin kumaş üzerinde oluşturacağı basıncı veya 6 kg’lık bir sırt çantası giymenin cekette oluşturacağı aşınmayı simüle edebilir. Böylece Rab ürünlerinin su geçirmezliğini etkileyebilecek birçok farklı etken (büyük ihtimalle bizim aklımıza gelmeyenler de dahil) bu şekilde iç ortamda test edilir.
Rab Ürünlerinin Sahada Dayanıklılık Testleri Nasıl Yapılır?
Rab ürünleri laboratuvar ortamında birçok açıdan test edilse de kullanılacağı yerin etkileriyle bire bir örtüşen etkilere maruz bırakılarak test edilemez.
Bunu sağlamak için Rab’ın uzman ekibi ve sporcu ekibi devreye girer ve İskoç dağlarındaki kıştan Himalaya yürüyüşlerine kadar, gerçek dünyadaki kullanıma ilişkin birçok değerlendirme sağlar.
Tasarımcılara, giysi teknoloji uzmanlarına ve uzman kumaş ekibine geri bildirimde bulunan test uzmanları, Rab ürünlerini zorlu saha kullanımından geçirerek yapımdan montaja kadar her yönün doğru çalıştığından emin olur.
Nefes Alabilirlik Nedir?
Ekipmanın ‘nefes alabilir’ olduğundan bahsettiğimizde, aslında içerideki nemin dışarıya çıkmasına ne ölçüde izin verdiğinden bahsediyoruz.
Hafif aktiviteler sırasında bile vücut terleyerek tepki verir. ‘Nefes almayan’ bir giyside terleme ile oluşan bu nemin dışarıya çıkmasının bir yolu yoktur. Cildinizde ve kumaşta yoğuşma olarak birikir. Ceketinizin içinde hapsolan bu nem, termal bir iletken görevi görür. Vücut ısınızı kuru giysilerden yaklaşık 25 kat daha hızlı transfer eder. Bu çok rahatsız edici bir his verir ve hava sıcaklığının fazlasıyla düştüğü ortamlarda hipotermiye yol açabilir.
Nefes alabilen bir giysi, nemin zardan dışarı çıkmasına izin verecektir. Nemin dışarıya çıkması vücut sıcaklığındaki iniş çıkışları azaltır ve sizi daha uzun süre rahat tutar.
Bir ürün aynı anda nasıl su geçirmez ve nefes alabilir olabilir?
Ürünlerin hem su geçirmez kumaş teknolojisine sahip olması hem de aynı zamanda nefes alabilir olması farklı teknolojiler sayesinde mümkündür. Bu iki şekilde gerçekleşebilir.
Mikro gözenekli membranlar
Mikro gözenekli bir zar, su buharının geçmesine izin verecek kadar büyük, ancak su damlacıklarının giremeyeceği kadar küçük olan milyonlarca küçük deliğe sahiptir.
Su geçirmez giysilerde, bu membranlar genellikle birbirine bağlı küçük gözeneklerden oluşan bir ağda PTFE veya PU’dan yapılır.
Ter buharındaki su molekülleri (gözeneklerden yaklaşık 700 kat daha küçük) zardan geçebilir. Yağmur damlacıklarındaki su molekülü grupları (gözeneklerden yaklaşık 20.000 kat daha büyük) zardan geçemeyecek kadar büyüktür.
Hidrofilik Membranlar
Hidrofilik (su seven) bir zar, nemi önce iç yüzeyine çeker ve daha sonra dış yüzeyine iter. Bu membranlar genellikle PU’dan (poliüretan) yapılan, herhangi bir mikro gözenekli delik içermeyen bir zardır.
Osmozu orta okul biyoloji derslerinden hatırlıyor olabilirsiniz. Hidrofilik bir zar tam olarak böyle çalışır. Terinizden gelen nem, zar tarafından emilir ve ardından diğer taraftan atmosfere yayılır. Isındıkça ve daha fazla ter ürettikçe, difüzyon gradyanı artar. Membran, ekipmanınızın içindeki ve dışındaki su buharı dengesini eşitlemek için nem iletim oranını artırarak yanıt verir.
Su Geçirmez Ürünüm Ne Derecede Nefes Alabilir?
İşte iş burada teknikleşiyor… Kumaşların nefes alabilirliğini bir laboratuvarda çeşitli şekillerde ölçebilirsiniz.
Ürünleri “Nem Buharı Aktarım Hızı” olarak çevirebileceğimiz MTVR testine tabi tutarak nefes alabilirliği ölçmek mümkündür. MVTR, 24 saatlik bir süre boyunca kumaşın bir metre karesindeki buharlaşma miktarını kaydeder. Bu testin sonuçları, 10.000 MVTR’den 40.000 MVTR’ye kadar değişebilir. Yüksek MVTR = Yüksek nefes alabilirlik, düşük MVTR = Düşük nefes alabilirlik anlamına gelir.
MTVR derecelendirmesinin yanı sıra “Terleme Koruması” olarak çevirebileceğimiz ve kumaştan ter transferinin simüle edilmesiyle yapılan bir başka test yöntemi de mevcuttur. RET, kumaşın buharlaşmaya karşı direnç seviyesini gösterir. Bu testte, kumaş gözenekli bir metal plakanın üzerine yerleştirilir. Plaka, 33°C ile 36°C arasında sabit bir sıcaklığa ısıtılır ve teri simüle etmek için metal plakaya su yönlendirilir.
Su buharı kumaştan geçerken buharlaşarak ısı kaybına neden olur. Plakayı sabit bir sıcaklıkta tutmak için gereken enerji miktarı, bir RET rakamını tahmin etmek için kullanılır. Nefes alabilirlik ne kadar iyiyse, RET değeri o kadar düşüktür. Yani yüksek RET = Düşük nefes alabilirlik ; düşük RET = Yüksek nefes alabilirlik anlamına gelir.
Nefes alabilirlik konfor anlamına mı geliyor?
Aynı test yöntemini kullanarak, laboratuvarda bir ürünün diğerinden daha fazla hava alabilir olduğunu söyleyebiliriz, ancak bu, ürünün genel konforunu tek başına etkileyecek bir faktör değildir.
Konfor, kumaşın nefes alabilirliği, ağırlığı ve esnemesi gibi birçok unsurun birlikte var olmasıyla ilgilidir. Nefes alabilirliğin yanı sıra ısıyı dışarıya aktarmak için ürüne koltuk altı fermuarı eklemek, havalandırmayı iyileştirecek bir astar eklemek konforu artırabilir.
Bir kumaşın ne kadar nefes alabilir olduğunu anlamak için bu laboratuvar testlerini kılavuz olarak kullanabiliriz. Ancak, konforun kişisel olduğunu ve bir bütün olarak giysinin tasarımına bağlı olduğunu unutmamak gerekir.
Bu yazımızda özellikle RAB teknolojilerine odaklanarak outdoor ekipmanlarda sıklıkla ihtiyaç duyulan su geçirmezlik, dayanıklılık ve nefes alabilirlik gibi kavramları ele almaya; RAB ürünlerinin nasıl test edildiklerine ve ürünleri satın alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğine odaklanmaya çalıştık.
RAB markalı bir su geçirmez ekipman satın almak istediğinizde, artık hangi değerlere bakmanız gerektiğini biliyorsunuz. Bir sonraki aktiviteniz için hangi ekipmanın sizin için daha uygun olduğuna rahatlıkla karar verebilirsiniz.
Sitemizdeki tüm RAB ürünlerini incelemek için buraya tıklayın: RAB Ürünleri
Yorum Yok